Μεσολόγγι
Το Μεσολόγγι εμφανίζεται στην ιστορία το 16ο με 17ο αιώνα ως
πόλη που εξελίχθηκε από οικισμούς ψαράδων (Messologhi = μέσα στις λίμνες) αλλά
όπως σημειώνει η κυρία Κορδόση καταφύγιο πειρατών. Ένας τόπος με συνεχείς αγώνες
και θυσίες, τόσο στο στίβο της εθνικής αξιοπρέπειας και απελευθέρωσης όσο και
της ανθρώπινης ύπαρξης και δημιουργικότητας, που καταξιώνει την περίοπτη θέση
στις χρυσές σελίδες της ιστορίας.
Κορυφαία στιγμή της ιστορίας του είναι η ηρωική έξοδος, των πολιορκημένων Μεσολογγιτών από τους Ιμπραήμ και Κιουταχή, τη νύχτα του Λαζάρου (10 Απριλίου 1826). Ήταν και είναι μια κορυφαία πράξη ηρωισμού και μια πανανθρώπινη εκδήλωση υψηλής έκφρασης αξιοπρέπειας.
Αλλά για το Μεσολόγγι ούτε η δεύτερη έξοδος, ούτε και η πρώτη έξοδος (Νοέμβριος 1823) ήταν οι μοναδικές παρουσίες του στον εθνικό αγώνα. Επακόλουθα αυτών ήταν οι αλλεπάλληλες καταστροφές που υπέστη. Τέτοιες ήταν η λεηλασία από τους Ενετούς (1864), η συμμετοχή του στα Ορλωφικά (1769) και πολλές φορές απ' τους Τούρκους.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι λαμπρή είναι η παρουσία του Μεσολογγίου στο χώρο του πνεύματος και της προσφοράς άξιων πολιτικών στον αγώνα του τόπου μας για ανόρθωση. Κορυφαίες προσωπικότητες στο χώρο του έμμετρου και πεζού λόγου όπως οι Παλαμάς, Μαλακάσης, Δροσίνης, Γκόλφη, Τραυλαντώνης και τόσοι άλλοι λαμπρύνουν όχι μόνο την τοπική ιστορία αλλά και την εθνική μας υπόσταση. Ακόμα και σύγχρονες φυσιογνωμίες, όπως η πολυβραβευμένη συγγραφέας Ακακία Κορδόση, ο διεθνούς φήμης χαράκτης Απόστολος Κούστας και πλήθος άλλων, προσφέρουν στη πόλη μας το πέπλος της σοφίας τους, της γνώσης τους, της δημιουργικότητάς τους, αλλά και αυτής ακόμα της αίγλης ως και υπερηφάνειας.
Επίσης, στην ιστορία έμειναν πολιτικές φυσιογνωμίες όπως των πέντε Μεσολογγιτών Πρωθυπουργών (Σπυρίδων Τρικούπης, Επαμεινώνδας Δεληγιώργης, Χαρίλαος Τρικούπης, Ζηνόβιος Βάλβης και Δημήτριος Βάλβης), που προσέφερε στο νεοσύστατο κράτος μας και στον αγώνα του.
Βεβαίως η παρούσα προσπάθεια σε καμιά περίπτωση δε φιλοδοξεί να εξαντλήσει την ιστορία του Μεσολογγίου και την προσφορά του στον τόπο και στον άνθρωπο. Όμως, παρόλα αυτά, θα ήταν παράλειψη να μη γίνει αναφορά στο γεγονός ότι στο Μεσολόγγι εκτυπώθηκε η πρώτη εφημερίδα του νέου Ελληνικού Κράτους, τα "Ελληνικά Χρονικά", λειτούργησε το πρώτο δικαστήριο της χώρας, η πρώτη σχολή υπό μορφήν πανεπιστημίου, η "Παλαμαϊκή Σχολή" και το πρώτο ναυπηγείο της χώρας.